#We Love σμάλτο...Do you???

Η πιο δημοφιλής και αγαπημένη τεχνική στα κοσμήματα δεν είναι άλλη από το σμάλτο!

Τι είναι όμως το σμάλτο που στολίζει τα κοσμήματα μας; Σμάλτο, λοιπόν, ονομάζουμε ένα λεπτό διακοσμητικό στρώμα γυαλιού πάνω σε μία μεταλλική επιφάνεια….Ιστορικά, από τα παλαιότερα κομμάτια σε σμάλτο που έχουν ανακαλυφθεί, βρέθηκαν το 1952 στην Κύπρο στη θέση Κουκλιά. Είναι έξι χάλκινα δαχτυλίδια που έχουν επικάλυψη σμάλτου cloisonnéé. Χρονολογούνται στον 14ο αιώνα π.Χ., και έχουν κατασκευαστεί πιθανά από εξόριστους μυκηναΐους τεχνίτες, οι οποίοι γνώριζαν αυτή την τεχνική. Η Αίγυπτος πιθανά να είναι η πατρίδα της τεχνικής του σμάλτου, και της επεξεργασίας του γυαλιού γενικότερα. Όταν ο Καίσαρας κατέλαβε την Βρετανία το 43 μ.Χ. βρήκε σκεύη διακοσμημένα με κόκκινο και μπλε σμάλτο κατασκευασμένα από τους Κέλτες που κατοικούσαν ήδη εκεί. Στο Βυζάντιο επίσης, γνώριζαν αυτή την τεχνική, απ’ όπου μεταφέρθηκε στην Κίνα από τον Δρόμο του Μεταξιού. Στην Κίνα εξελίχθηκε σε τέχνη υψηλού επιπέδου. Το αποκορύφωμα των τεχνικών του σμάλτου ανέπτυξαν οι Γάλλοι τεχνίτες μετά το 1300μ.Χ. Εξέλιξαν τις προϋπάρχουσες τεχνικές cloisonnéé και champleve και ανέπτυξαν καινούργιες, το plique a jour και grisaille. Το σύνολο συμπληρώνουν δύο ακόμη τεχνικές η Freestyle και η Raku.

Υπάρχουν έξι τεχνικές επισμάλτωσης κοσμημάτων :

Cloisonnéé

Ίσως η παλιότερη τεχνική επισμάλτωσης. Πήρε το όνομά της από τη γαλλική λέξη “cloisonnéé”, που σημαίνει «χωρισμένος». Στα ελληνικά θα μπορούσαμε να την πούμε «κυψελωτή» ή «περίκλειστη επισμάλτωση». Ονομάζεται έτσι επειδή τα χρωματικά μοτίβα πάνω στο κόσμημα προκύπτουν χωρίζοντας την επιφάνεια σε τμήματα και τοποθετώντας μετά σε κάθε τμήμα το κατάλληλο χρώμα σμάλτου. Ο χωρισμός γίνεται με κάποιο μεταλλικό σύρμα.

Champlevé

Στην τεχνική champlevé δημιουργούμε μικρά βαθουλώματα πάνω στην επιφάνεια, μέσα στα οποία τοποθετούμε το χρωματιστό υαλώδες σμάλτο και ψήνουμε. Αυτή η τεχνική δημιουργεί κοσμήματα με έντονο ανάλγλυφο, λόγω των βαθουλωμάτων. Μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας, γυαλίζουμε το υπόλοιπο κόσμημα, που δεν έχουμε επισμαλτώσει, για να τονίσουμε την αντίθεσή του με τα χρωματιστά τμήματα.

Plique a Jour

Η ελληνική μετάφραση είναι «παράθυρο της ημέρας». Εδώ βασιζόμαστε πάλι σε σύρματα για να χωρίσουμε τα χρώματα μεταξύ τους. Όμως, η βασική διαφορά με την περίκλειστη τεχνική είναι ότι εδώ κάτω από το υαλώδες σμάλτο δεν έχουμε κανένα υπόστρωμα. Αυτό μας επιτρέπει, αν χρησιμοποιήσουμε διάφανα υαλώδη σμάλτα, να έχουμε ένα κόσμημα μέσα από το οποίο περνάει το φως, θυμίζοντας έντονα βιτρό. Εξ’ ού και το όνομα της τεχνικής.

Grisalle

Στην τεχνική grisalle, παίζουμε μόνο με τόνους του γκρι. Αυτό το επιτυγχάνουμε περνώντας μία στρώση μαύρο, αδιαφανές σμάλτο πάνω στο κόσμημα, η οποία θα λειτουργήσει σαν φόντο. Μετά άλλη μία στρώση ημιδιάφανο γκρι ή άσπρο σμάλτο, για να φτιάξουμε τα σχέδια που θέλουμε. Τόσο η τεχνική grisalle όσο και η τεχνική plique a jour αναπτύχθηκαν στη Γαλλία από 14ο αιώνα και εξής.

Raku

Αυτή η τεχνική έχει τις ρίζες της στην Ιαπωνία. Ξεκίνησε να εφαρμόζεται στα κεραμικά αλλά τελικά επεκτάθηκε και στην κατασκευή κοσμημάτων, λόγω της ευκολίας στην εφαρμογή αλλά και της όμορφης αισθητικής της, που βασίζεται στον ιριδισμό του υλικού. Προκύπτει από το θερμικό σοκ που υφίστανται τα υλικά όταν τα ψήνουμε σε υψηλές θερμοκρασίες. Με την κατάλληλη τεχνική ψησίματος, ο καπνός από το ψήσιμο μπαίνει στους πόρους του υλικούς και του χαρίζει τυχαία χρώματα και σχήματα μεγάλης ομορφιάς.

Το σμάλτο έχει ποιότητα και αντοχή στον χρόνο και τις καιρικές συνθήκες και χρησιμοποιείται στο κόσμημα από πολύ παλιά. Η τέχνη του σμάλτου συμπληρώνει και διακοσμεί τα έργα της χρυσοχοΐας, της αργυροχοΐας και άλλων διακοσμητικών εφαρμογών. Η χάρη της διακόσμησης κοσμημάτων με ζωηρά χρώματα υπήρχε από πάντα και η χρήση του γυαλιού δημιούργησε χρώματα. Το σμάλτο δεν ομορφαίνει μόνο αλλά εξευγενίζει και προφυλάσσει συγχρόνως το κάθε τι που θα καλύψει. Η θέση του σμάλτου είναι μέσα στο φως, γιατί έτσι μόνο αναδεικνύονται τα θαυμάσια χρώματα και η λάμψη τους.